CRITERIOS DA ÁREA ED.FISICA PRIMARIA

¿Cales son os Criterios de Avaliación do Primeiro Ciclo de Primaria neste Área?
1. Reaccionar corporalmente ante estímulos visuais, auditivos e táctiles, dando respostas motrices que se adapten ás características de devanditos estímulos. Este criterio pretende avaliar a resposta discriminada a estímulos visuais (sinais, cores, obxectos en movemento), auditivos (discriminación e localización de sons cotiáns) e táctiles (texturas de obxectos habituais e contactos) que poden condicionar a acción motriz. Tamén se avaliará a capacidade de recordar experiencias auditivas e visuais cando desapareceu o estímulo, é dicir, a memoria auditiva e visual.
2. Recoñecer e identificar, nun mesmo e nos demais, as principais partes do corpo que interveñen no movemento. No marco do proceso de consolidación do esquema corporal e a discriminación e representación de propio corpo, avaliarase se o alumnado é capaz de percibir e identificar os principais segmentos e partes do corpo que interveñen no movemento, sinalando nun mesmo, noutra persoa ou nun debuxo as partes que se lle indican, ou ben nomeando as que se lle sinalan, incluídas as articulacións máis importantes (pescozo, columna vertebral, ombreiros, cóbados, bonecas, cadeiras, xeonllos e nocellos).
3. Adquirir e utilizar correctamente as nocións espazo-temporais en relación coas relacións topológicas básicas: diante/detrás; dentro/fose; arriba/abaixo; antes/despois, etc., para situar persoas e obxectos, sinalando a esquerda e dereita en si mesmo. Con este criterio trátase de comprobar se o alumnado utiliza as nocións topológicas para orientarse en contornas habituais e situar as persoas e obxectos con relación a si mesmo. É importante constatar se a lateralidad está afianzada e o recoñecemento da esquerda e dereita propias. Tamén se terá presente se aprecia a distancia e o sentido dos seus desprazamentos.
4. Desprazarse, saltar e virar sobre o eixo longitudinal de formas diversas, variando puntos de apoio, amplitudes e frecuencias, con coordinación e boa orientación no espazo. Con este criterio avalíase a capacidade de desprazarse, saltar e virar sobre o eixo longitudinal do corpo de formas diferentes e orientándose en espazos dunha contorna próxima. Terase en conta a dispoñibilidade do alumnado para explorar as súas posibilidades variando as posicións corporais e a dirección e sentido dos desprazamentos. Prestarase especial atención á capacidade de adaptar os desprazamentos e saltos ás condicións dos xogos e outras situacións motrices.
5. Realizar lanzamentos, recepcións e outras habilidades que impliquen manexo de obxectos, con coordinación dos segmentos corporais e situando o corpo de forma apropiada para facilitar o xesto. Nas habilidades que implican o manexo de obxectos, é importante comprobar a coordinación no xesto e a utilización que se fai nas situacións de xogo. Tamén se observará que o corpo colóquese e oriéntese de forma apropiada para facilitar o xesto, excluíndo por agora os aspectos relativos á forza e á precisión.
6. Equilibrar o corpo descubrindo e adoptando diferentes posturas, con control da tensión, a relaxación e a respiración. O alumnado deste ciclo debe conseguir un certo control do ton muscular e debe poder aplicar as tensións necesarias nos diferentes segmentos corporais para equilibrarse. As posturas deberán diversificarse, o que permitirá comprobar a reacción fronte aos diferentes estímulos que condicionan o equilibrio. Na avaliación non debe buscarse a imitación de modelos, senón a iniciativa do alumnado para adoptar posturas diferentes.
7. Participar nos xogos axustando a súa acción motriz ás características dos mesmos e da contorna de xogo. Observarase a participación activa no xogo e o axuste do seu motricidad no que se refire aos desprazamentos, os cambios de dirección, a orientación no espazo, a discriminación de estímulos, etc., así como ás características do propio xogo ou á contorna no que se desenvolve.
8. Participar e gozar nos xogos respectando as normas e aos compañeiros, aceptando os distintos papeis de xogo e o resultado. Avaliarase o interese demostrado pola participación nos xogos que se lle propón, a súa intervención activa e alegre, incidindo sobre todo naqueles aspectos que permiten a construción de boas relacións cos compañeiros como poden ser o respecto polas normas, a aceptación de distintos papeis no xogo, a aceptación do resultado e o respecto polas persoas que participan.
9. Reproducir corporalmente unha estrutura rítmica sinxela. Trátase de comprobar se o alumnado é capaz de reproducir unha estrutura rítmica sinxela. A reprodución pode facerse mediante o movemento corporal (desprazamentos, saltos, pateos, palmas, golpeos, abalos, xiros) ou con instrumentos de percusión.
10. Representar personaxes e situacións mediante o corpo e o movemento con desinhibición, espontaneidade e creatividade. É importante que sexan capaces de experimentar co propio corpo e tomar conciencia das súas posibilidades expresivas a través do xesto e o movemento. Valorarase a achega espontánea e o esforzo para atopar novas formas expresivas que se afasten de situacións estereotipadas. Así mesmo, terase en conta o esforzo persoal para implicarse nas propostas e sentirse «dentro do personaxe», aceptando o papel que toque representar sen prexuízos de ningunha índole.
11. Mostrar interese por cumprir as normas referentes ao coidado do corpo con relación á hixiene e á prevención de riscos na actividade física. A predisposición cara á adquisición de hábitos relacionados coa saúde e o benestar será o que guiará este criterio. Trátase de constatar se son conscientes da necesidade de utilizar a roupa e o calzado adecuados, de manter a hixiene do corpo, etc., e se manifestan certo grao de autonomía. Tamén é preciso que identifiquen e teñan presentes os riscos individuais e colectivos que van asociados a aquelas actividades físicas que van practicando e coñecendo.
12. Verbalizar, escribir e debuxar sobre os xogos e a súa propia experiencia motriz. Este criterio pretende valorar a capacidade de expresión verbal, tanto oral como escrita, como punto de partida para a reflexión sobre as súas propias vivencias motrices. A palabra e o debuxo van reflectir a súa visión de si mesmo, o coñecemento que adquiriu do seu esquema corporal, a súa apreciación das nocións espaciais e o movemento...

¿Cales son os Criterios de Avaliación do Segundo Ciclo de Primaria neste Área?
1. Identificar os principais músculos e articulacións tomando conciencia da mobilidade do eixo corporal e os segmentos corporais. Este criterio quere avaliar a adecuada interiorización do seu esquema corporal a partir da toma de conciencia das posibilidades e limitacións de movemento do seu eixo corporal e dos distintos segmentos corporais. Paralelamente, comprobarase o coñecemento das principais articulacións e músculos como elementos orgánico-funcionais involucrados na actividade física.
2. Consolidar nocións espazo-temporais relativas a apreciación de distancias, intervalos, orientación en percorridos sinxelos e orde, recoñecendo a esquerda e dereita nun mesmo e nos demais. Observarase o nivel de estructuración espazo-temporal comprobando se o alumnado é capaz de orientarse con relación aos obxectos da súa contorna ou as persoas, seguir ou seleccionar itinerarios sinxelos (ata con plano), comprobando a súa capacidade para apreciar a distancia e o sentido do seu movemento ou o doutras persoas, intervalos espaciais e temporais (rítmicos ou non) e a orde (sucesión, simultaneidade...). Recoñecida xa a súa propia esquerda e dereita, agora debe poder recoñecelas nos demais e aplicar ese coñecemento a xogos, danzas, etc. 3. Desprazarse e saltar, combinando ambas as habilidades de forma coordinada e equilibrada, axustando os movementos corporais a diferentes cambios das condicións da actividade. Avaliarase con este criterio a mellora cualitativa da capacidade de desprazarse e saltar de distintos xeitos e con velocidades variables, con cambios de dirección e sentido e franqueando pequenos obstáculos. Observarase a capacidade de reequilibrarse ao combinar diferentes tipos de desprazamentos ou saltos. Prestarase especial atención á capacidade para resolver problemas motores e para orientarse no espazo co fin de adaptar os desprazamentos e saltos a novas condicións.
4. Aplicar en situacións físicas cotiás os xiros sobre o eixo transversal e longitudinal para lograr mellores respostas motrices, diversificando as posicións segmentarias e evitando o risco. Este criterio trata de comprobar a capacidade que teñen de utilizar os xiros corporais nas actividades cotiás. Os xiros sobre o eixo longitudinal poderán estar asociados con desprazamentos e saltos, cambios de dirección e sentido. Na avaliación non debe buscarse a imitación de modelos predeterminados, senón o uso que se fai dos xiros para lograr mellores respostas motrices, evitando en todo momento o risco.
5. Lanzar, pasar e recibir pelotas ou outros obxectos móbiles en situacións de xogo, sen perder o control dos mesmos e adecuando os movementos ás traxectorias. Con este criterio preténdese comprobar a coordinación nas habilidades que impliquen manexo de obxectos e a utilización que se fai nas situacións de xogo. Terase en conta a adecuación das traxectorias nos pases, lanzamentos, conducións e impactos. Observarase a orientación do corpo nas recepcións e paradas. Non se inclúen aspectos relativos á forza.
6. Controlar global e segmentariamente o corpo en situacións de equilibrio estático e dinámico, con especial atención ao ton muscular e a relaxación. A intención deste criterio é observar se o alumnado controla global e segmentariamente o seu corpo en situacións de equilibrio-desequilibrio de certa complexidade ao diminuír a base de sustentación, facela menos estable ou elevar o centro de gravidade. Valorarase o adecuado ton muscular dos músculos implicados, uns para realizar a acción e outros inhibíndose para permitila, así como o axuste independente dos membros superiores e inferiores.
7. Cooperar cos compañeiros para resolver retos ou para oporse a un ou varios adversarios nun xogo colectivo. Este criterio pretende avaliar se son capaces de cooperar entre si en situacións de xogo, para conseguir un obxectivo común ou superar un reto grupal, así como de interaccionar adecuadamente realizando accións de axuda entre os membros dun mesmo equipo para oporse a outro. Tamén se debe observar se, en situacións de oposición, os xogadores ocupan no terreo posicións que faciliten o xogo, por exemplo ocupar espazos libres ou orientarse na dirección de xogo.
8. Participar esforzándose e gozar do xogo e as actividades deportivas con coñecemento e respecto das normas, aceptando e respectando aos demais e evitando calquera tipo de discriminación. A plena participación no xogo virá condicionada por un conxunto de habilidades motrices e sociais. Por unha banda, observarase o grao de eficacia motriz e a capacidade de esforzarse e aproveitar a condición física para implicarse plenamente no xogo. Por outro, atenderase ás habilidades sociais (respectar as normas, ter en conta aos demais, evitar discriminacións e actitudes de rivalidade fundamentadas en estereotipos e prexuízos, respectar as diferenzas persoais, etc.) que favorecen as boas relacións entre os participantes e a convivencia.
9. Coñecer e practicar diferentes xogos tradicionais de Aragón e algunha danza popular valorándoos como parte da nosa cultura. Avaliarase o coñecemento e participación en diferentes xogos tradicionais de Aragón e a súa disposición para indagar sobre os xogos da súa contorna e utilizalos nos momentos de lecer e tempo libre. De igual modo, avaliarase o interese pola aprendizaxe e práctica dalgunha danza popular aragonesa sinxela, así como se recoñece e valora o xogo ou a danza tradicional como parte do patrimonio cultural da comunidade.
10. Inventar e reproducir estruturas rítmicas sinxelas axustando o movemento ás mesmas. Con este criterio quérese avaliar se son capaces de inventar e reproducir unha estrutura rítmica sinxela, ben pola combinación de elementos de estruturas que xa coñecen, ben pola achega de elementos novos. A reprodución pode facerse mediante o movemento corporal (desprazamentos, saltos, pateos, palmas, pitos, golpeos, abalos, xiros) ou con instrumentos de percusión.
11. Utilizar os recursos expresivos do corpo para comunicar de forma creativa e comprender ideas e sentimentos e para representar personaxes e historias, implicándose no grupo para a produción de pequenas secuencias expresivas. Con este criterio valorarase a predisposición ao diálogo e a responsabilidade na organización e a preparación da proposta creativa. Na posta en escena, observarase a produción de xestos significativos e tamén a capacidade para prestar atención á expresión dos demais, recibir a mensaxe e seguir a acción respectando o fío argumental.
12. Manter condutas activas acordes co valor do exercicio físico para a saúde, mostrando interese polo coidado do corpo e recoñecendo posibles riscos relacionados coa contorna de xogo, os materiais e a propia execución. Este criterio pretende avaliar se o alumnado vai tomando conciencia dos efectos saudables da actividade física, o coidado do corpo (hixiene, vestido, alimentación) e as actitudes que permiten evitar os riscos innecesarios na práctica de xogos e actividades físicas (arrequecemento; relaxación; recoñecemento de riscos da contorna de xogo, dos materiais ou da execución motriz). Ademais, pretende valorar se se van desenvolvendo as capacidades físicas, a partir de sucesivas observacións que permitan comparar os resultados e observar os progresos, sen perder de vista que a intención vai encamiñada a manter unha boa condición física con relación á saúde.
13. Participar de forma activa e gozar nas actividades organizadas no medio natural adaptando as habilidades motrices e mostrando interese e respecto pola conservación da contorna. Avaliarase se o alumnado intervén de forma activa, voluntaria e alegre nas propostas de xogos e actividades que se desenvolvan en contornas naturais ou nos parques. Así mesmo, pretende comprobar se adapta as súas habilidades motrices básicas a contornas non habituais con incerteza e a aceptación e cumprimento das normas de respecto ambientais que se lle ensinaron (respecto ás plantas e demais seres vivos, utilización de papeleiras ou recollida dos propios desperdicios que se xeren na actividade...).


¿Cales son os Criterios de Avaliación do Terceiro Ciclo de Primaria neste Área?
1. Orientarse no espazo tomando puntos de referencia, interpretando planos sinxelos para desprazarse dun lugar a outro e escollendo un camiño adecuado e seguro. A intención deste criterio é avaliar a capacidade de orientarse en movemento situando os elementos da contorna con relación a outros obxectos e aos demais. De igual modo, avaliarase a capacidade de interpretación de planos sinxelos de orientación para elixir itinerarios lóxicos, económicos e seguros ata os controis ou puntos de destino. Observarase se é capaz de apreciar distancias, direccións, relevos ou elementos da paisaxe e tempos, de establecer correspondencias entre o plano e o terreo, respectando as regras de xogo e as normas de seguridade.
2. Adaptar os desprazamentos, saltos e outras habilidades motrices básicas á iniciación deportiva e a diferentes tipos de contornas que poidan ser descoñecidos e presenten certo grao de incerteza. Con este criterio preténdese avaliar a capacidade do alumnado de resolver problemas motores ao adaptar as habilidades a novas condicións da contorna cada vez máis complexas ou con algún grao de incerteza, así como a adaptación da habilidade motriz básica para evolucionar cara a habilidades específicas no marco da iniciación deportiva. Nesta adaptación valórase que sexa consciente das súas posibilidades e limitacións e que recoñeza que a práctica continuada e sistemática mellora esas habilidades.
3. Lanzar, pasar, recibir, conducir e golpear pelotas e outros móbiles, en situacións de xogo, sen perder o control dos mesmos e anticipándose á súa traxectoria e velocidade. É preciso comprobar o dominio no manexo de obxectos, pero sobre todo a súa utilización en situacións de xogo, é dicir, tendo en conta aos compañeiros de equipo e aos opoñentes. Por iso, é importante observar a orientación do corpo en función da dirección do móbil. Deberá terse en conta tamén a capacidade de anticipación a traxectorias e velocidades.
4. Mostrar condutas activas para incrementar globalmente a condición física, axustando a súa actuación ao coñecemento das propias posibilidades e limitacións corporais e de movemento. Observarase o interese por manter condutas activas que conduzan á mellora global da condición física a través do xogo, as habilidades motrices e a participación regular en actividades lúdicas e deportivas. Simultaneamente, observarase se desenvolveu as capacidades físicas de acordo co momento de desenvolvemento motor. Para iso, e aínda tendo en conta os niveis de referencia estandarizados para a idade, será necesario realizar sucesivas observacións comparando os resultados e observando os progresos con relación a un mesmo. De igual modo, terase en conta a capacidade para dosificar o esforzo (por exemplo, mantendo o control respiratorio en carreira aeróbica) e adaptar o exercicio ás propias posibilidades e limitacións.
5. Actuar de forma coordinada e cooperativa para resolver retos ou para oporse a un ou varios adversarios nun xogo colectivo, identificando e aplicando principios e regras de acción motriz, xa sexa como atacante ou como defensor. Este criterio pretende avaliar as interaccións en situacións de xogo. Trátase de observar as accións de axuda e colaboración entre os membros dun grupo ante un xogo cooperativo ou os membros dun mesmo equipo fronte a un xogo de cooperación-oposición. Tamén se debe observar se é capaz de identificar e aplicar regras e principios de acción propios dos xogos de oposición, talles como ocupar idóneamente o terreo de xogo en defensa ou o desmarque cara a espazos libres adecuados no ataque, o dificultar o avance do opoñente, o movemento cara á portería ou a elección de estratexias individuais e/ou colectivas. 6. Identificar, como valores fundamentais dos xogos e a práctica de actividades deportivas, o esforzo persoal, o goce e as relacións que se establecen co grupo, actuando de acordo con eles. Con este criterio preténdese comprobar se o alumnado sitúa o traballo en equipo, a satisfacción polo propio esforzo, o goce, o xogo limpo e as relacións persoais que se establecen mediante a práctica de xogos e actividades deportivas por encima dos resultados da propia actividade (gañar ou perder). É necesario comprobar se xoga tanto con nenos como con nenas de forma integradora.
7. Manifestar actitudes de colaboración, tolerancia, respecto das diferenzas, ausencia de discriminación e resolución de conflitos de forma pacífica en todos os ámbitos da área. Este criterio quere avaliar as capacidades de relación do alumnado, a súa actitude ante a convivencia e as problemáticas que poden xurdir na interacción cos demais durante os xogos de todo tipo ou as actividades de iniciación deportiva. Trátase de comprobar se manifesta actitudes de colaboración, tolerancia, respecto das diferenzas persoais ou de calquera índole, ausencia de discriminación, control da agresividade nos xogos de oposición e resolución pacífica e dialogada dos conflitos.
8. Coñecer e practicar diferentes xogos tradicionais e algún baile de Aragón e doutras zonas xeográficas, valorando os primeiros como parte do noso patrimonio cultural e os segundos como medio de coñecemento e achegamento a outras culturas. Avaliarase o coñecemento teórico e práctico dun repertorio amplo e suficientemente diverso de xogos tradicionais de Aragón que permita aprecialos como parte do noso patrimonio cultural. Tamén a participación desinhibida, voluntaria e pracenteira nalgunha danza tradicional aragonesa. Así mesmo, valorarase a súa iniciativa para rescatar xogos dos seus maiores e propor variacións aos mesmos cando presenten compoñentes sexistas ou violentos. A aprendizaxe de xogos ou bailes doutras zonas xeográficas de España e do mundo, ou de xogos interculturais, valórase aquí na medida en que sexan recoñecidos como medio de coñecemento e de achegamento á cultura de orixe do alumnado que procede doutras comunidades autónomas ou países.
9. Implicarse nun proxecto grupal para elaborar e representar composicións coreográficas sinxelas, montaxes expresivas, dramatizaciones, etc., a partir de estímulos musicais, plásticos ou verbais. Este criterio pretende valorar a capacidade para traballar en grupo, compartindo obxectivos, na elaboración dun pequeno espect*cu que utilice ou combine linguaxes expresivas diversos (corporal, oral, pl*stico, dram*tico...), con ou sen materiais de apoio e partindo de estímulos sonoros, plásticos ou verbais que dinamicen a acción e suxiran diferentes calidades de movemento. Por outra banda, observarase a capacidade individual e colectiva para comunicar de forma comprensible sensacións, mensaxes, etc., a partir do xesto e o movemento, e a capacidade de transmitir os elementos expresivos con suficiente serenidade, desinhibición e estilo propio.
10. Consolidar hábitos saudables relacionados coa actividade física, identificando algunhas das relacións que se establecen entre a práctica correcta e habitual de exercicio físico e a mellora da saúde, e actuar de acordo con elas. É preciso comprobar se o alumnado establece relacións coherentes entre os aspectos conceptuais e as actitudes relacionados coa adquisición de hábitos saudables. Terase en conta a súa predisposición a realizar exercicio físico, evitando o sedentarismo; a manter posturas correctas; a asearse e cambiarse de roupa tras o exercicio; a alimentarse de xeito equilibrado; a hidratarse correctamente; a mostrar a responsabilidade e a precaución necesarias na realización de actividades físicas, evitando riscos a si mesmo ou aos compañeiros; a valorar a importancia do arrequecemento, a volta á calma e a relaxación.
11. Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación como recurso da área para buscar información, elaborar documentos de traballo ou presentacións, rexistrar parámetros sobre a súa propia actividade física, etc. Valorarase se o alumnado é capaz de aproveitar as tecnoloxías da información e a comunicación, dispoñibles no centro escolar ou na súa casa, como fonte de procura e transformación da información, para elaborar traballos ou presentacións sobre contidos da área ou para levar un rexistro informatizado, por exemplo, da súa condición física. É importante, aínda que non o reflicta expresamente o criterio, que tomen conciencia dos riscos que un uso abusivo dos soportes dixitais, videoxogos, móbiles e demais pantallas de visualización de datos poden xerar para a saúde.
12. Opinar coherente e críticamente sobre as situacións conflitivas e os aspectos positivos xurdidos na práctica da actividade física e o deporte, entendendo o punto de vista alleo, utilizando a expresión oral e a escritura para reflexionar sobre a súa propia experiencia motriz e transmitila. Reflexionar sobre o traballo realizado, sobre a acción e as situacións xurdidas na práctica motriz e sobre cuestións de actualidade relacionadas co corpo, o deporte e as súas manifestacións culturais constituirá o obxecto de avaliación deste criterio. Teranse en conta capacidades relacionadas coa construción e a expresión oral ou escrita de opinións, os hábitos para un bo funcionamento do debate e as que permitan ter un criterio propio, pero á vez que se entende o punto de vista dos demais.
13. Participar nas actividades organizadas no medio natural manifestando, dunha forma activa e crítica, actitudes de respecto, valoración e defensa do medio ambiente. Este criterio busca comprobar se o alumnado intervén de forma activa, voluntaria e pracenteira nas propostas de xogos e actividades de iniciación deportiva que se desenvolvan no medio natural. Así mesmo, pretende avaliar se manifesta actitudes activas e críticas de respecto, valoración e defensa do medio ambiente.